Hotline: 0988087289 Vĩnh Tuy, Hai Bà Trưng, Hà Nội T2 - CN | 08:00 - 20:00

Tất tần tật về quan trắc môi trường nước mặt

Nước là một hợp chất không màu, không mùi, không vị, là thành phần chính và quan trọng trong tất cả các sinh vật sống đã biết trên Trái Đất. Nước bao phủ 71% bề mặt Trái Đất. Tuy nhiên hiện nay, trước sự phát triển nhanh chóng của các nền công nghiệp thì diễn biến ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên trầm trọng khó lường thì nguồn nước sạch hiện nay đang dần cạn kiệt.

Để khắc phục tình trạng này, các cơ quan nhà nước đã đẩy mạnh các vấn đề liên quan tới quan trắc môi trường nước. Quan trắc tự động Tâm Phát An xin chia sẻ những thông tin hữu ích giúp bạn đọc có cái nhìn đầy đủ nhất về quan trắc môi trường nước mặt.

1. Quan trắc môi trường nước mặt là gì?

1.1. Nước mặt là gì?

Nước mặt trong tự nhiên là nước trên bề mặt của trái đất tồn tại ở những nơi có thể thấy được như ao, hồ, sông, suối hay biển.

Những đặc điểm nhận biết nước mặt trong tự nhiên có sự tồn tại các khí hòa tan, trong nước mặt có nồng độ lớn các chất lơ lửng, chất huyền phù.

Do nước bề mặt có các chất hữu cơ mang nguồn gốc tự nhiên nhờ vào sự phân hủy của các thực, động vật sống trên bề mặt chứa nước hoặc trong các dòng sông và các vi sinh vật tự phân hủy.

Nước mặt có vai trò quan trọng trong các hoạt động đời sống con người, cũng như nhiều loài động thực vật. Ngoài ra, nước sông, suối, ao, hồ cũng là nơi cư trú và sinh trưởng của các loài thực vật tảo, động vật nổi và các loại thủy sinh. Sự thay đổi về nhiệt độ và ánh sáng theo mùa, theo khí hậu và của thực động vật làm cho chất lượng nước mặt thay đổi.

Nước mặt là gì

Nước mặt là gì?

1.2. Quan trắc nước mặt là gì?

Quan trắc nước mặt là quá trình đo đạc các chỉ tiêu về tính chất vật lý, hóa học và sinh học đối với môi trường nước mặt. Quan trắc nước mặt tự động là quá trình đo đạc được thực hiện một cách liên tục.

Quá trình đo đạc này cho ra kết quả có độ tin cậy và chính xác cao, từ đó có thể đưa ra những đánh giá tình trạng, sự thay đổi và diễn biến chất lượng của môi trường nước này.

Công tác quan trắc tự động trên sông, kênh, hồ chứa hiện nay đặc biệt tập trung vào:

  • Các khu vực phát triển đô thị mới, trung tâm thương mại, khu sinh thái… có hệ thống quan trắc nước thải tự động, thu gom xử lý chất thải rắn tập trung;
  • Các khu công nghiệp, công nghệ cao, logistics có hệ thống thu gom và xử lý nước thải, khí thải, chất thải rắn quy mô lớn.

Vị trí cần quan trắc thường đặt cạnh các con sông lớn, hồ sinh thái, khu vực nuôi trồng thủy hải sản. Cũng như khu dân cư nông thôn, khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao sử dụng hóa chất, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước xung quanh.

1.3. Phương pháp quan trắc nước mặt phổ biến

Có 2 phương pháp quan trắc nước mặt phổ biến:

  • Quan trắc trực tiếp: Đo trực tiếp chất lượng nước mặt, khoảng cách 10cm so với bề mặt và 15cm so với đáy. Phương án phù hợp mùa khô cạn;
  • Quan trắc gián tiếp: Sử dụng các đầu đo hoặc thiết bị quan trắc tự động tiến hành đo trực tiếp các mẫu nước mặt tại các thùng chứa.

2. Vai trò của quan trắc nước mặt

2.1. Vì sao cần quan trắc nước mặt?

Quan trắc môi trường nước mặt

Quan trắc môi trường nước mặt

Quan trắc môi trường nước mặt là một trong những yêu cầu, nhiệm vụ quan trọng cần thực hiện để bảo vệ môi trường. Không chỉ bởi đây việc là quy định về quan trắc tự động bắt buộc của Sở Tài nguyên và Môi trường đối với các địa phương, điều này rất có ý nghĩa trong việc đánh giá chất lượng nguồn nước để có biện pháp điều chỉnh, tránh ảnh hưởng đời sống và sinh hoạt của con người, sinh vật tự nhiên.

2.2. Vai trò của quan trắc nước mặt là gì?

– Đánh giá hiện trạng chất lượng nước bề mặt tại khu vực, địa phương:

  • Giám sát nước thải sau khi xử lý từ các nhà máy có nguồn thải ra môi trường;
  • Đánh giá tác động của các nguồn xả thải ra môi trường xung quanh;
  • Cung cấp, đối chiếu thông tin về mức độ ô nhiễm cho phép với các tiêu chuẩn quy định;
  • Theo dõi, đánh giá chất lượng nước, sông hồ theo thời gian và không gian. Từ đó, cảnh báo kịp thời những dấu hiệu thay đổi của chất lượng nước.

– Giúp cơ quan quản lý phát hiện nguy cơ ô nhiễm và suy thoái môi trường nước. Từ đó đề ra phương án kiểm soát, xử lý và khắc phục hiệu quả;

– Phục vụ xây dựng báo cáo hiện trạng môi trường tại vùng trọng điểm được quan trắc;

– Xây dựng cơ sở dữ liệu về chất lượng môi trường để phục vụ lưu trữ, cung cấp và trao đổi thông tin ở phạm vi quốc gia và quốc tế;

– Theo yêu cầu khác của công tác quản lý môi trường quốc gia, khu vực, địa phương.

3. Thông số quan trắc môi trường nước mặt lục địa

3.1. Quan trắc môi trường nước mặt định kỳ

– Thông số quan trắc nước mặt: Các thông số được tiến hành đo tại phòng thí nghiệm thường gồm có: 

Độ kiềm, Độ cứng tổng số, Zn, Ni, Pb, TSS, BOD5, Cd, As, K, Ca, COD, TOC, Hg, NO2, NO3, Cr (VI), SO42-, PO43-, CN-, Cl-, F-, Cr, Coliform, Mg, Fe, Mn, Cu, E.Coli, PCDD/PCDF…

– Tần suất quan trắc môi trường nước mặt định kỳ:

Theo Thông tư 10/2021/TT-BTNMT quy định việc quan trắc nước mặt với các thông số bắt buộc cần phải thực hiện tối thiểu theo đợt, mỗi đợt cách nhau 2 tháng. Trung bình mỗi năm, có thể tiến hành 6 đợt quan trắc trên cùng một khu vực nước mặt.

3.2. Quan trắc môi trường nước mặt tự động

Trạm quan trắc nước mặt tự động: Theo thông tư 10 năm 2021 của Bộ Tài nguyên và Môi trường, những thông số bắt buộc cần quan trắc bao gồm:

  • Nhiệt độ
  • pH
  • Hàm lượng ôxy hòa tan (DO)
  • Tổng chất rắn lơ lửng (TSS)
  • Nhu cầu oxy hóa học (COD)

Ngoài ra, căn cứ vào mục tiêu quan trắc, đặc điểm khu vực, trạm quan trắc nước mặt tự động có thể quan trắc các chỉ số gồm có: độ đục, TDS, NH4+, Tổng Nitơ, Tổng Photpho, NO2, NO3, SO42-, PO43- và các thông số khác theo mục tiêu quan trắc.

4. Hệ thống trạm quan trắc nước mặt tự động trên sông, kênh hồ chứa

Một trạm quan trắc nước mặt tự động trên sông, kênh, hồ chứa gồm có:

– Hệ thống đo, phân tích chất lượng nước mặt và xử lý số liệu:

Hệ thống lấy mẫu nước mặt tự động;

Các thiết bị, cảm biến đo đạc, phân tích chất lượng nước.

– Hệ thống thu thập, lưu trữ và truyền tải dữ liệu về trung tâm kiểm soát (Datalogger).

– Hệ thống máy chủ có nhiệm vụ lưu trữ và giám sát dữ liệu tại trung tâm.

Hệ thống phải đảm bảo được sự kết nối liên tục và đồng nhất về dữ liệu từ các bên.

Quan trắc nước mặt hồ dầu tiếng

Trạm quan trắc nước mặt hồ Dầu Tiếng

5. Quy trình kỹ thuật quan trắc nước mặt

5.1. Với nước mặt tự động

Các thiết bị quan trắc nước mặt tự động được đặt trong tủ kín riêng biệt của trạm quan trắc gồm thiết bị máy bơm chạy luân phiên, tự động hút mẫu nước mặt vào bồn chứa mẫu.

– Tại bồn chứa mẫu, bộ thu thập dữ liệu sẽ kích hoạt các cảm biến đo, thiết bị phân tích theo tần suất đã được cài đặt sẵn để tiến hành đo hay phân tích các thông số theo yêu cầu. 

– Kết quả đo được được chuyển thành dữ liệu vào bộ thu tín hiệu và truyền về trạm điều khiển tại trung tâm quan trắc.

– Dữ liệu sau đó sẽ được lưu trữ và báo cáo về Sở Tài nguyên Môi trường đáp ứng theo Thông tư 10/2021/TT-BTNMT.

Toàn bộ quá trình vận hành một trạm quan trắc nước mặt tự động đều được giám sát chặt chẽ bởi hệ thống camera chuyên dụng.

5.2. Với quan trắc nước mặt định kỳ

Cần phải thực hiện những công việc sau:

  • Chuẩn bị dữ liệu, chuẩn bị các hồ sơ, thiết bị,, sơ đồ, thông tin về khu vực sẽ tiến hành quan trắc.
  • Xác định vị trí lấy mẫu;
  • Lấy mẫu, đo đạc và phân tích các thông số của những mẫu phù hợp tại hiện trường;
  • Bảo quản và vận chuyển mẫu cần phân tích: các mẫu nước sau khi lấy cần được tiến hành bảo quản và lưu mẫu theo tiêu chuẩn hiện hành;
  • Phân tích trong phòng thí nghiệm: đây là giai đoạn quan trắc môi trường nước mặt đòi hỏi chuyên môn cao về trình độ cũng như kỹ thuật của người thực hiện.

6. Những lưu ý khi quan trắc môi trường nước mặt

Quan trắc tự động Tâm Phát An đưa ra một số lưu ý để quá trình quan trắc đạt kết quả tốt nhất:

6.1. Chọn vị trí quan trắc môi trường

Vị trí quan trắc

Vị trí quan trắc

Vị trí quan trắc nước mặt ảnh hưởng rất lớn đến kết quả đo. Chọn vị trí không phù hợp sẽ khiến kết quả quan trắc bị sai lệch. Do đó, khi quan trắc nước cần chọn nơi có tính ổn định cao.

Dược lắp đặt tại hệ thống các sông, suối, ao, hồ, kênh… đặc biệt là khu vực gần với nguồn thải từ các nhà máy, KCN có nguy cơ ảnh hưởng đến chất lượng nước mặt.

Phải đảm bảo an toàn, dòng chảy ổn định và có tính đại diện cho môi trường nước. Vị trí lấy mẫu nước mặt sẽ được xác định tọa độ chính xác trên bản đồ.

Tham khảo: Đối tượng được miễn quan trắc môi trường

6.2. Chú ý với thiết bị và dụng cụ lấy mẫu

– Bảo vệ mẫu nước khỏi sự xâm nhập của chất lạ: sử dụng dụng cụ lấy mẫu có miệng rộng và có nắp đậy.

– Bình chứa mẫu phải đảm bảo về độ bền, không bị ăn mòn, phải là vật liệu trơ hóa học. Có như vậy mới đảm bảo được chất lượng mẫu nước và cho ra kết quả phân tích chính xác.

6.3. Thời gian, phương pháp lấy mẫu

– Thời gian và tần suất lấy mẫu: Chất lượng nước sẽ thay đổi theo mùa hoặc từng ngày. Nên việc lấy mẫu để quan trắc môi trường nước cần thực hiện vào một thời điểm nhất định trong ngày. Tùy thuộc vào tình trạng nước nên tần suất lấy mẫu khác nhau.

– Phương pháp lấy mẫu: Có rất nhiều phương pháp lấy mẫu để quan trắc và chúng phụ thuộc vào chương trình lấy mẫu. Hiện có một số phương pháp lấy mẫu nước mặt như sau:

  • Lấy mẫu gián đoạn: Lấy vào khoảng thời gian đã lên kế hoạch trước;
  • Lấy mẫu liên tục: Mẫu chứa mọi thành phần nước trong suốt quá trình thực hiện;
  • Lấy mẫu theo chiều sâu sẽ lấy mẫu nước ở nhiều độ sâu khác nhau, ở vùng nước đã được khoanh vùng;
  • Lấy mẫu theo diện tích: lấy ở nhiều vị trí khác nhau nhưng ở cùng độ sâu nhất định.

6.4. Vận chuyển và bảo quản mẫu nước

– Để bảo vệ mẫu nước quan trắc tốt nhất cần phải dùng các bình chứa chắc chắn, kín và sạch để không bị rò rỉ, nhiễm khuẩn, thay đổi chất lượng;

– Vận chuyển nên giữ lạnh mẫu nước, để nơi khô ráo, sạch sẽ và tránh ánh nắng. Tuân thủ thời gian bảo quản để không làm sai lệch kết quả quan trắc môi trường nước.

Trên đây là toàn bộ nội dung liên quan tới quan trắc môi trường nước mặt Tâm Phát An chia sẻ với khách hàng.

Để biết thêm chi tiết và được hướng dẫn cụ thể về quá trình quan trắc mặt nước, hãy liên hệ với Tâm Phát An. Chúng tôi cam kết sẽ tư vấn nhiệt tình và cung cấp cho quý khách hàng công tác quan trắc môi trường nước chuyên nghiệp nhất. Liên hệ: 

Chưa có bình luận

Đăng bình luận


Hỗ trợ 24/7

Gọi hoặc nhắn tin Zalo, Messenger cho chúng tôi.